“AXCP çığırqan mübarizə metodu ilə işləyir”
“AXCP çığırqan mübarizə metodu ilə işləyir”

Sərdar Cəlaloğlu: “Müsavatın da, AXCP-nin də tutduğu radikal, kütləvi etiraz yolu ilə, çığır-bağır salmaqla, yalandan səs-küy yaratmaqla uzağa getmək olmaz”

Son dövrlər, daha dəqiq desək, 2013-cü il prezident seçkilərindən sonra müxalifət düşərgəsində süstlük müşahidə olunmağa başladı. Hakimiyyət əleyhdarlarının böyük əksəriyyətinin bir araya gəldiyi Milli Şuranın və onun vahid namizədinin ağır məğlubiyyətə düçar olması müxalif cəbhədə passivliyin yaranmasına səbəb oldu. Odur ki, seçkidən artıq 6 ay keçməsinə baxmayaraq, müxalifət məğlubiyyət sindromundan çıxıb aktiv fəaliyyətə başlaya bilmir. Bu və ya digər məsələlərlə bağlı “Unikal”a müsahibə verən Azərbaycan Demokrat Partiyasının (ADP) sədri Sərdar Cəlaloğlu ilə söhbətə elə bu mövzudan başladıq.

- Sərdar bəy, son dövrlər müxalifət süstlük sindromundan çıxa bilmir. Sizcə, müxalif düşərgənin passivliyinin səbəbi nədir?
- Öncə onu deyim ki, hər hansı bir siyasi qüvvənin aktiv, yaxud passiv olmasını müxtəlif cür qiymətləndirmək olar. Birincisi, həmişə aktiv olmaq mümkün deyil. Hərəkətlənmənin də bir dövrü olur. Cəmiyyət də, siyasi qüvvələr də həmin müddətdə hərəkətdə olurlar, aktiv fəaliyyət göstərirlər. Bu hərəkətlənmə adətən seçkilər ərəfəsində olur. Digər tərəfdən, bu gün Azərbaycan müxalifəti kiməsə passiv görünə bilər, kimin üçünsə aktiv bir qüvvə təsiri bağışlayar. Əgər aktivlik mitinqlər, kütləvi etiraz aksiyaları deməkdirsə, bəli, razıyam ki, bu gün belə bir hərəkətlənmə yoxdur. Amma mən məsələyə başqa cür yanaşıram. Bu gün müxalifət dünyada və ölkədə baş verən proseslərə münasibət bildirirsə, bunun özü aktivlikdir. Ona görədə mən sizin kimi düşünmürəm və müxalifətin mümkün olduğu qədər aktiv fəaliyyətini davam etdirdiyi qənaətindəyəm. Hər bir partiya öz ənənəsinə, strategiyasına uyğun fəaliyyət göstərir. Sadəcə olaraq, müxalifətin ictimai rəyə təsir etmək imkanları yoxdur. Çünki televiziyalara buraxılmır, xalqla ünsiyyətinə müəyyən problemlər yaradılır. Yəni, bir sıra məhdudiyyətlər var ki, müxalifətin görünməzliyini, passivliyini nümayiş elətdirir. Normal bir şərait olsa, görərsiniz ki, müxalifət əvvəlki kimi öz gücündədir. Bir sözlə, bizim aktivliyimizi nümayiş etdirməyimiz üçün vasitəmiz yoxdur. Ona görə, elə bir görüntü var.
- Məsələ ondadır ki, müxalifət uzun illərdir ki, ortaya proqramlar, platformalar qoymur. Yəni, müxalifətin bir intellekt problemi var, ortaya düşüncə məhsulu çıxara bilmir. Bunu nə ilə əlaqələndirirsiniz?
- Mən hamı haqqında deyə bilmərəm ki, kimsə intellektual fəaliyyət göstərir ya, yox. Amma şəxsən mən özüm bu istiqamətdə məşğulam. Bəlkə də bu üzdən siyasi fəaliyyətimdə passivlik müşahidə olunur. Hazırda yeni bir elm üzərində işləyirəm. Artıq nəzəriyyəsi hazırdır. Düşünürəm ki, qəbul olunsa, bütövlükdə dünyada inqilaba gətirib çıxaracaq bir elm olacaq. Onu AMEA prezidentinə təqdim eləmişəm. Qeydiyyatdan keçirmək üçün Müəllif Hüquqları Agentliyinə müraciət etmişəm. Yəni, neçə müddətdir ki, həmin kitabın üzərində işləyirəm. Ona görə də intellektual fəaliyyətdən uzaq olmaq məsələsi mənə aid deyil. Siyasi proseslərdə də necə lazımdırsa, o şəkildə də fəaliyyətimizi davam etdiririk. Dünyada və ölkədə baş verən hadisələri müzakirə edir, mövqeyimizi bildiririk. Bundan əlavə, mitinq eləmiriksə, küçələrə çıxmırıqsa, passivliyimizi iddia etmək doğru deyil.
- Bəs,digər müxalifət partiyalarının intellektual potensialını necə qiymətləndirirsiniz?
- Bilirsiz, insan bir şeyi nümayiş etdirmək üçün ona məkan lazımdır. İntellektual potensialı nümayiş etdirmək üçün bizə şərait lazımdır. Xatırlayırsınızsa, bir vaxtlar iqtidar öz nümayəndələrini göndərirdi, biz öz nümayəndələrimizi, ortaq tədbirlər keçirilirdi, müzakirələr aparılırdı, hər iki tərəf öz potensialını ortaya qoyurdu. Xalq da bu müzakirələri, təqdim olunan təklifləri görürdü və kimin haqlı, kimin daha ağıllı söz dediyini ayırd edə bilirdi. Bax, son dövrlər həmin görüşlər yoxdur. Gərək belə bir şərait yarana ki, dediyiniz intellektual potensialı ortaya qoya bilək.
- Sərdar bəy, mövcud vəziyyəti dəyərləndirdiz, passivliyin səbəblərini göstərdiz. Ancaq maraqlı məqamlardan biri də odur ki, bu zəif müxalifəti də təsnifatlaşdırırlar. Müxalifətdə əsas güc mərkəzinin AXCP və Müsavat olduğu bildirilir...
- (Tələsik) Kim deyir bunu? Heç kim belə təsnifat apara bilməz. Əgər bir böyük partiyanın da gücü kiçik partiya qədərdirsə və ortaya kiçik partiyadan fərqli bir şey qoya bilmirsə, böyüklüyü-kiçikliyi nə ilə təyin edirlər? Bu gün real mənzərə hər kəsə bəllidir. Müsavatla AXCP-nin digər partiyalardan hər hansı bir fərqli yoxdur. Misal üçün, təbiətdə balaca bir heyvan olur, amma yırtıcıdır, böyük bir öküzü parçalayır. Yəni, güc böyüklüklə ölçülmür. Ona görə də fəaliyyətlərdə heç bir fərq yoxdursa, AXCP ilə Müsavatı başqa müxalifət partiyalarından fərqli hesab eləmək olmaz.
- Sizcə, ADP ilə AXCP-nin, yaxud Müsavatın ictimai rəyə təsir etmək gücləri eynidirmi?
- Elə bir ciddi fərq yoxdur. Ola bilər ki, mübarizə taktikaları fərqlidir, amma hədəflərimiz ölkədə demokratikləşməyə nail olmaqdırsa, hakimiyyətə gəlməkdirsə və buna nail olmamışıqsa, deməli, bir-birimizdən fərqimiz yoxdur. Amma metodlarda fərqlilik var, belə ki, onlar radikallığı xətt kimi götürüblər. Məsələn, AXCP çığırqan mübarizə metodu ilə işləyir. Belə baxanda, bizim mübarizə metodumuz ölkədə ictimai rəyə radikallardan daha çox təsirli olur.
- Çığırqan, radikal mübarizə metodu nəticə vermir ki?
- Xeyr. Bütün dünyada gedən proseslər həmin mübarizə üsulunun perspektivinin olmadığını ortaya qoyub. Məsələn, Ukraynadakı hadisələr göstərdi ki, radikallıq həmişə müsbət nəticə vermir. Ona görə də hesab edirəm ki, Müsavatın da, AXCP-nin də tutduğu radikal, kütləvi etiraz yolu ilə, çığır-bağır salmaqla, yalandan səs-küy yaratmaqla uzağa getmək olmaz.
- Amma bəyənmədiyiniz AXCP-nin ətrafında bir neçə partiya birləşib, Milli Şuranı formalaşdırırlar...
- Kim var ki, AXCP-nin yanında? Bu saat onların gücü nəyə bərabərdir? Bir də ki, siz kimin kimin yanında olmasına baxmayın, əsasən kimin kimə necə münasibətdə olmasına diqqət edin. Məsələn, mən inanmıram ki, Milli Şurada olan Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyası hansısa məsələdə AXCP-yə güzəştə gedə, yaxud da onu dəstəkləyə. Yəni, düşmən də olub bir yerdə olmaq mümkündür, dost da olub ayrı-ayrı fəaliyyət göstərmək olar. KXCP bu gün AXCP ilə Milli Şurada təmsil olurlarsa, bu, o demək deyil, böyük bir ittifaq yaradıblar. Vaxtiylə Müsavatla AXCP-nin arasından su keçmirdi, amma bu dəqiqə düşmən münasibətlərindədirlər, bir-birlərini qırırlar .
- Belə olan şəraitdə Milli Şuranın perspektivini necə görürsünüz? Bu qurum qarşıdakı dönəmdə cəmiyyət üçün müsbət bir şey vəd edirmi?
- Mən digər qüvvələrin fəaliyyətinə qiymət vermək istəmirəm. Amma hər şey göz qabağındadır. Milli Şuranın hər hansı perspektivinə inanmıram. Bunun üçün əsaslı arqumentlərim var. Milli Şura xeyli partiyanın bir arada olduğu zaman ortaya ciddi nəticə qoya bilmədi, qopmalardan sonra, ümumiyyətlə, cəmiyyətə xeyir verə bilməz. Əslində, o qurum yarananda və sonrakı dönəmdə ortada bir qeyri-səmimilik var idi. Milli Şura kimi qeyri-səmimi bir ittifaqın nə Azərbaycan cəmiyyətinə, nə də ordakı partiyalara xeyir gətirəcəyinə inanmıram.
- Siz hansı modeli təklif edirsiz?
- Birincisi, birlik səmimi şəkildə formalaşmalıdır. İkincisi, zərurətdən meydana çıxmalıdır. Üçüncüsü, tərəflərin maraqlarına uyğun olmalıdır və s. Elmi əsaslarda da qeyd olunur ki, birliyin meydana çıxması müvafiq zərurətdən yaranır. Amma təəssüf ki, bizdə ki, birliklər əsasən birlik yaratmaq naminə yaradılır ki, bunun da nəticəsi olmur.
- Bir müddət öncə Siz özünüz də birlik təşəbbüsləri ilə çıxış edirdiniz, amma sonradan isə birliklərin əhəmiyyətsiz olduğunu iddia etməyə başladınız...
- Mən, birliyə ehtiyac yoxdur, demirəm. Birlik hər zaman vacibdir. Məsələn, Türkiyədə müxalifət arasında birliyin olmaması səbəbində uduzdular. Sadəcə olaraq, birliyin formalaşdırılması ilə bağlı cəhdlər o qədər vaxt aparır ki, adam bezir. Axırda mənasız bir situasiya yaranacağını gördüyüm üçün artıq bu yönd təşəbbüs göstərməkdə də maraqlı deyiləm.
- Hər halda, birliyin baş tutmasına mane olan şəxslər və qüvvələr olur. Hazırda səmimi birliyə mane olanlar kimlərdir?
- Onların kim olması Azərbaycanda hamıya bəllidir. Ayrıca bir qrupun, yaxud şəxsin adını çəkmək istəmirəm, amma görünən odur ki, heç kəs birliyin yaranmasında maraqlı deyil.
- Siyahıya özünüzü də daxil edirsiz?
- Bəli. Mənim özümü də daxil edək ki, qərəzli görünməsin.
- Bir vaxtlar İsa Qəmbəri suçlayırdız, həmin mövqedəsiz, yoxsa necə?
- Mən heç vaxt Müsavatı, İsa Qəmbəri suçlamamışam. Sadəcə olaraq, olanı demişəm ki, İsa Qəmbərlə Müsavat Partiyası həmin dövrdə birliyin yaranmasında maraqlı olmayıb. Müəyyən arqumentlər gətiriblər,amma mən onları haqsız saymışam. Heç vaxt deməmişəm ki, Müsavatla İsa Qəmbər kimdənsə sifariş alıb?Amma fakt odur ki, müəyyən məqamlarda ümumi birliyin baş tutmasına mane olublar. Ona görə də mən haqlı olduğumu bilə-bilə geri çəkiləsi deyildim. Zamanında sözümü demişəm, indi də mövqeyimdə qalıram. Hazırda isə müxalifətin yeni geniş koalisiyasının yaranmasına ehtiyac olsa da, belə bir istəyi görmürəm. Əgər ciddi bir təşəbbüs olarsa,müzakirə edib qərar verə bilərik.
Z.MƏMMƏDLİ